به نقل از «تسنیم»

تنزل جایگاه و کارکردهای علم در پی حاکمیت ارزش‌های اقتصادی ‌

تاریخ انتشار: ۲۱ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۷۴۰۷۷

یک استاد دانشگاه با اشاره به حاکمیت رویکرد اقتصادی بر علم و فناوری و پیامدهای آن گفت: در نتیجه چنین رویکردی، جایگاه علم به ابزاری برای تامین رفاه انسان تنزل یافته و دانشگاه ها رشته هایی را در اولویت قرار می دهند که دستاورد اقتصادی و مشتری بیشتر دارند - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، به نقل از روابط عمومی بنیاد ملی نخبگان، جمیله سادات علم الهدی،شب گذشته در آیین اختتامیه گردهمایی مستعدان و نخبگان استان تهران در مشهد به پیامد‌های حاکمیت رویکرد اقتصادی بر علم و فناوری اشاره و تصریح کرد: در تفکر اسلامی، ارزش‌ها بر علم تقدم دارند و علم باید متناسب با ارزش‌ها شکل گیرد و این مهم در سایر کتب اسمانی نیز مورد تأکید است، با این وجود جریان کنونی علم به جای تکیه بر ارزش‌های فطری و دیانت، متکی بر ارزش‌های اقتصادی است بوده و گزاره‌های علم و فناوری بر این اساس قیمت‌گذاری می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تغییر اولویت‌های دانشگاه‌ها در اثر حاکمیت رویکرد اقتصادی

وی با بیان اینکه جریان علم امروز متأثر از دو شیوه رایج اقتصاد یعنی اقتصاد دولتی و اقتصاد بازار آزاد و بر سر دوراهی است، اضافه کرد: در چنین شرایطی، دانشگاه‌ها هزینه تحقیقات را یا باید از دولت دریافت کنند و یا از بخش خصوصی و ذهن نخبگان هم درگیر این است که استخدام شوند یا خودشان شرکت راه‌اندازی کنند؟ البته اخیراً رویکرد دولتی به نفع بازار آزاد، به کمار رفته و اکنون رویکرد بازار آزاد تعیین‌کننده است. در هر صورت کشور‌های جهان سوم نیز به تبع کشور‌های پیشرفته درگیر مسأله دولتی یا خصوصی بودن دانشگاه‌ها هستند و اینکه رشته‌هایی را در اولویت قرار دهند که دستاورد‌های اقتصادی و مشتری بیشتری دارد.

دبیر شورای تحول و نوسازی نظام آموزشی کشور ادامه داد: در نتیجه رویکرد اقتصادی، اولویت‌های دانشگاه‌ها تغییر کرده است؛ رشته‌های علوم پایه، علوم انسانی و مهندسی به حاشیه رفته و رشته‌هایی که با نیاز بازار کار ببیشتر هماهنگ هستند مهم‌تر تلقی می‌شوند چنانکه در کنکورسراسری شاهد هستیم از رشته‌های پزشکی بیشتر استقبال می‌شود؛ یعنی حتی ملاک انتخاب رشته هم، اغلب ارزش‌های بازار ازاد است و ارزش افراد، دانشمندان و علوم برمبنای ارزش‌های بازار تعیین می‌شود. تداوم این روند می‌تواند به افزایش رقابت ناسالم افراد، گروه‌ها، رشته‌ها و شرکت‌ها و حتی ملت‌ها و ایجاد یا تشدید عداوت‌ها ونهایتاً از هم گسیختگی اجتماعی منجر شود چرا که در چاچوب بازار، موفقیت هریک در گرو شکست دیگری است.

تنزل جایگاه علم به ابزاری برای رفاه

به گفته علم الهدی، در حال حاضر دانشگاه‌ها در رقابت شدید برای یافتن جایی در بازار آزاد هستند تا بتوانند خدماتشان را بفروشند. در واقع  امروز رقابت‌های صنعتی، علم را که فضیلت بود، در خدمت خود گرفته و وسیله رسیدن به رفاه و اسایش قرار داده است اما این تمام ماجرا نیست؛ وقتی در نتیجه پیشرفت تکنولوژی، زمان و انرژی انسان‌ها صرفه‌جویی و ذخیره شد، برای مصرف آن، اقتصاد مبتنی بر سرگرمی رشد می‌کند نه اقتصاد مبتنی بر علم و دانش.

اقتصاد دانش بنیان با کدام اقتصاد و دانش؟

این نویسنده و پژوهشگر تأکید کرد: باید دقت داشت که اگر دنبال اقتصاد دانش بنیان هستیم، منظورمان از اقتصاد و دانش، کدام اقتصاد و دانش است؛ اقتصاد کنونی حاکم بر جهان، دانش بنیان هم که باشد، علم را تهدید کرده و در خدمت توسعه بازار وحفظ نظم آن است. همچنین دانشی که خودمشروعیت بخش و وابسته به سلیقه مصرف‌کننده باشد، به تدریج خادم بازاری می‌شود که خودسامان بخش است. در این شرایط بجای اینکه علما و دانشمندان، رهبران جامعه باشند، مصرف‌کنندگان که علم برایشان ملاک نیست، جامعه را راهبری می‌کنند؛ اینجاست که جنگ تمدنی به نقطه اصلی خود یعنی ارزش مطلق علم و حقیقت می‌رسد. بر این اساس، اقتصاد دانش بنیان در ایران هم در بعد اقتصادی و هم دانشی باید متفاوت از سایر نقاط جهان و مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی باشد.

انتهای پیام/282/.

منبع: تسنیم

کلیدواژه: رویکرد اقتصادی دانشگاه ها بازار آزاد دانش بنیان رشته ها ارزش ها بر علم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۷۴۰۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دست‌یابی به مرجعیت علمی و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در فضای دانشگاهی کشور

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، توافق‌نامه همکاری مشترک معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و دانشگاه صنعتی امیرکبیر، با هدف دستیابی این دانشگاه به مرجعیت علمی و فناورانه، توسعه فناوری و تجاری سازی محصولات فناورانه امضاء شد. 

با رویکرد حمایت از دست یافتن به مرجعیت علمی فناورانه و توسعه اقتصاد دانش بنیان، این توافق نامه با هدف همکاری در پیشبرد برنامه‌های توسعه دانش‌بنیان در دانشگاه صنعتی امیرکبیر به امضای جواد مشایخ، معاون توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور و علیرضا رهایی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر رسید.

محوری‌ترین موضوع این توافق نامه، حمایت از ایفای نقش مؤثر دانشگاه در دستیابی به مرجعیت علمی، توسعه علم و دستاوردهای علمی فاخر توسعه فناوری و تجاری‌سازی محصولات دانش بنیان و فناورانه، جذب نخبگان و توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی و پارک علم و فناوری است.

از مهم‌ترین اهداف توافق‌نامه همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و دانشگاه صنعتی امیرکبیر می‌توان به حمایت از تحقق مرجعیت علمی-پژوهشی مسئله محور و تحول آفرین و انتشار دستاوردهای پژوهشی برتر در دانشگاه در سطح بین المللی و توسعه همکاری‌های دانشگاه با بخش‌های اقتصادی و شرکت‌های بزرگ با استفاده از ظرفیت اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه و سرمایه گذاری اشاره کرد.

حمایت از توانمندسازی تخصصی و اشتغال‌پذیری دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه، کمک به بلوغ و توسعه زیرساخت‌های فناوری و آزمایشگاهی در دانشگاه از دیگر محورهای این توافق‌نامه همکاری مشترک است.

حمایت از طرح‌های نوآورانه و ایجاد اشتغال نخبگان در دانشگاه

در قالب این توافق‌نامه، حداقل پنج طرح دانشگاهی در قالب طرح‌های تجاری محصولات فناورانه و دانش  و حداقل پنج طرح توسعه فناوری و خدمت بار اول مورد حمایت قرار می‌گیرد. همچنین زمینه برای اشتغال حداقل ۲۵ نفر در زیست بوم نوآوری و کارآفرینی دانشگاه در شرکت‌های زایشی فراهم خواهد شد.

همچنین از همکاری‌های تحقیق و توسعه و پژوهشی (تا سقف ۷۰ میلیارد ریال)، جذب حدأقل سه عضو هیئت علمی مورد تأیید بنیاد نخبگان و سه محقق پسادکتری مورد تایید بنیاد علم یا بنیاد ملی نخبگان حمایت می‌شود.

معاونت علمی،فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ضمن حمایت از فعالیت‌ها و برنامه های تحول آفرین در دانشگاه در چهار محور «مرجعیت علمی»، زیست بوم فناوری، زیست‌بوم کارآفرینی و اقتصاد دانش‌بنیان و اشتغال ‌پذیری دانشجویان حمایت می‌کند.

علاوه بر این، حمایت از پژوهشگران پسادکتری برای انجام پژوهش‌های مسئله محور و تحول آفرین توسط بنیاد ملی علم در قالب برنامه مشترک دانشگاه با بنیاد علم و بنیاد نخبگان تا سقف ۲۰ میلیارد ریال در سال، حمایت از طرح های فناورانه و زیرساخت‌های آزمایشگاهی در دانشگاه در قالب حمایت از پروژه های توسعه فناوری محصول خدمت بار اول هر پروژه تا سقف ۱۰ میلیارد ریال و در مجموع سالانه تا سقف ۱۰۰ میلیارد ریال، انجام خواهد شد.

حمایت از پروژه های پژوهشی دانشگاه با صنایع و شرکت‌های بزرگ از محل اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه این شرکت‌ها موضوع ماده ۱۱ قانون جهش تولید تا سقف ۲۰۰۰ میلیارد ریال، حمایت از راه اندازی و تجهیز آزمایشگاه‌های عضو شبکه آزمایشگاهی تا سقف ۵۰ میلیارد ریال در چارچوب مورد تائید شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و حمایت از تدوین برنامه و پیاده سازی ماده ۵ قانون جهش تولید دانش بنیان و مدیریت مالکیت فکری دارایی های پژوهش و فناوری دانشگاه ذیل این محورها توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری انجام  می‌شود.

همچنین حمایت از پروژه های تجاری سازی محصولات دانش بنیان و فناورانه دانشگاه، هر طرح تا سقف ۲۰۰ میلیارد ریال در مجموع تا سقف دو هزار میلیارد ریال، حمایت از برگزاری بوت کمپ‌های تخصصی و تولید محتوای مرتبط با اشتغال پذیری دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه تا سقف ۱۰ میلیارد ریال، تسهیل و حمایت از برخورداری دانشجویان پژوهشگران و اعضاء هیئت علمی دانشگاه از برنامه های حمایتی بنیاد ملی نخبگان در قالب این توافق‌نامه محقق خواهد شد.

انتهای پیام/